وجود دعوای اصلی در جریان برای ورود ثالث شرط است. براساس ماده 130 قانون آیین دادرسی مدنی، شخص ثالث تنها زمانی میتواند به دعوای موجود وارد شود که دعوای اصلی هنوز در مرحله رسیدگی باشد و ختم دادرسی اعلام نشده باشد.
این ورود میتواند در مرحله بدوی یا تجدیدنظر صورت گیرد، اما پس از اتمام دادرسی، تنها از طریق «اعتراض ثالث» (نه ورود ثالث) امکان پیگیری حق وجود دارد.
مثال: فرض کنید حسن اتومبیلی را به حمید فروخته اما آن را تحویل نداده است. حمید با اقامه دعوا، از دادگاه درخواست الزام حسن به تحویل خودرو را میخواهد. در این میان، احمد ادعا میکند که مالک واقعی خودروست و آن را بهعنوان امانت به حسن سپرده بود. احمد با ارائه دادخواست ورود ثالث اصلی، مستقیماً ادعای مالکیت میکند و خواستار رسیدگی همزمان با دعوای حمید و حسن میشود. در این حالت، اگر دعوای اصلی (بین حمید و حسن) هنوز در جریان باشد، احمد میتواند بهعنوان ثالث وارد شده و ادعای خود را مطرح کند.
ورود ثالث اصلی (مانند مثال احمد) مستلزم ادعای حق مستقل در موضوع دعوای اصلی است، در حالی که در ورود ثالث تبعی، شخص ثالث صرفاً از محق شدن یکی از طرفین نفع میبرد.
مثال: محمود حق عبور (حق ارتفاق) از ملک رضا را خریده است. وقتی علی علیه رضا ادعای مالکیت مطرح میکند، محمود بهنفع رضا وارد دعوا میشود تا حق عبورش با محکومیت رضا از بین نرود.
زهرا نوریان
زهرا نوریان
11 آذر 1404