پرسش
اگر دادگاه براساس خواسته خواهان حکم بطلان رأی داور صادر نماید؛ آیا مجدداً می‌توان همان خواسته را در هیأت داوری یا مرکز داوری مطرح نمود؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال، به محض صدور رأی از ناحیه داور یا هیات یا مرکز داوری، اعتبار موافقتنامه داوری، خواه در دادگاه رسیدگی کننده به دعوا تنظیم شده و از آن طریق پرونده به داوری رفته باشد و خواه خارج از دادگاه تنظیم شده باشد، خاتمه می‌یابد؛ در این فرض، اگر موافقتنامه در دادگاه تنظیم شده باشد، با بطلان رأی داور، رسیدگی به دعوا در همان دادگاه، ادامه می‌یابد و درصورتی‌که موافقتنامه در خارج از دادگاه تنظیم شده باشد، رسیدگی به اختلاف با تقدیم دادخواست، در دادگاه انجام می‌شود. (تبصره ۲ ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی) لیکن این امر مانع از آن نیست که طرفین مجدداً در همان دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوا یا در خارج از دادگاه، موافقتنامه داوری دیگری تنظیم کنند، اما موافقتنامه داوری پیشین با یکبار اجراء خاتمه می‌یابد. علاوه بر استناد به تبصره فوق، از جهت اصولی نیز می‌توان چنین استدلال کرد که با توجه به استثنایی بودن داوری، در صورت تردید بین صلاحیت دادگاه یا داور، باید اصل را بر صلاحیت دادگاه گذاشت.
نظر اکثریت
باتوجه به اینکه اعتبار امر مختوم یکی از مهمترین اصول حقوقی است و براساس این اصل، دعوایی که سابقا با وحدت طرفین دعوا، وحدت موضوع و وحدت سبب رسیدگی شده است امکان رسیدگی مجدد وجود ندارد. همچنین قطعی بودن و لازم‌الاجرا بودن رأی همگی حاکی بر این امر است که رأی قطعیت یافته می‌بایست اجرا گردد. بنابراین در فرض سوال پس از قطعیت حکم بطلان داوری توسط دادگاه امکان رسیدگی مجدد در هیأت داوری وجود ندارد.
نظر اقلیت
باتوجه به اینکه هدف و فلسفه نهاد داوری این است که فارغ از تشریفات آیین دادرسی مدنی رسیدگی مابین طرفین پرونده صورت گرفته و حل اختلاف شود بنابراین با فرض صدور ابطال رأی داور توسط دادگاه، امکان مراجعه مجدد طرفین به نهاد داوری وجود دارد.
روابط عمومی
17 اسفند 1403