بطور مثال؛ رسیدگی به تخلفات ساختمانی اعم از ساخت و سازهایی که با مفاد پروانه ساختمانی منطبق نباشد و یا ساخت و سازهایی که مطابق اصول فنی و مهندسی ساخته نشده اند.

الف) اعضای کمیسیون 

اعضای این کمیسیون شامل نماینده وزارت کشور، نماینده قوه قضاییه و نماینده وزارت مسکن و شهرسازی می باشد. هر ۳ عضو ملزم به حضور هستند؛ و تصمیمات کمیسیون با اکثریت آراء معتبر می باشد. 

ب) نحوه رسیدگی 

میدانیم که ساخت و ساز غیرمجاز بنا، خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها ممنوع است. فلذا با تشخیص مهندسین ساختمانی که از طرف استانداری مامور نظارت می باشند، یا با تقاضای کتبی سازمان های ذی ربط دولتی و یا به درخواست فرمانداران و بخشداران، از ادامه ساخت و ساز جلوگیری می شود، و مراتب تخلف به کمیسیون ارسال می گردد. 

نکته: محل تشکیل جلسات کمیسیون؛ استانداری می باشد و مسوول دعوت از اعضا، با دبیر کمیسیون مستقر در دفتر فنی استانداری هر استان است.

ج) نحوه اجرای رای کمیسیون

مطابق ماده ۴ آیین نامه استفاده از اراضی احداث بنا و تاسیسات و رای وحدت رویه دیوان عدالت به شماره ۰۱۰۱۲۲۱ – ۱۷ /۸ /۱۴۰۱، رای کمیسیون یا قلع و قمع بنا و یا جریمه معادل پنجاه درصد تا هفتاد درصد قیمت روز رسیدگی اعیانی است. این رای قطعی و لازم الاجراست و باید فورا اجرا گردد.

د) اعتراض به رای کمیسیون 

معترض می تواند ظرف ۳ ماه از تاریخ ابلاغ رای، درخواست خود را به دیوان عدالت اداری تقدیم نماید.

ذ) ابطال رای کمیسیون 

اگر رای صادره مخالف شرع یا مقررات قانونی باشد، معترض می تواند دادخواست ابطال رای را به دیوان عدالت اداری تقدیم نماید.

ر) صدور دستور موقت نسبت به رای کمیسیون

در صورتی که معترض مدعی گردد که اجرای رای کمیسیون موجبات ورود خسارت غیرقابل جبران را نسبت به وی فراهم می آورد، می تواند تا قبل از ختم دادرسی در دیوان، درخواست صدور دستور موقت خود را ارائه دهد. حال اگر شعبه رسیدگی کننده ضرورت و فوریت موضوع را احراز نماید، دستور موقت مبنی بر توقف اجرای رای کمیسیون را صادر می نماید.

ز) مرجع صدور پروانه روستاها

مطابق بند ۳۳ ماده ۱۰ اساسنامه تشکیلات و سازمان دهیاری، بخشداری مسوول صدور مجوز ساخت و ساز می باشد.

در صورتی که ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده روستاها رخ دهد، دهیار مکلف است، اخطاریه های لازم را برای مالک ارسال نماید و در صورت عدم توقف عملیات ساختمانی از سوی مالک، طی اخطاریه ای به بخشداری تقاضای رسیدگی به تخلف را از طریق کمیسیون ماده ۹۹ درخواست نماید .

ن) صدور پایانکار پس از پرداخت جریمه

چنانچه رای کمیسیون پرداخت جریمه باشد و متخلف جریمه مورد نظر را تادیه نماید، مراجع صدور پروانه موظفند در صورت درخواست مالک برابر مقررات قانونی گواهی پایانکار صادر نمایند.

کمیسیون ماده ۷ 

به منظور حفاظت از محیط زیست در محدوده و حریم شهرها، هرگونه عملی که موجب قطع یا تخریب درختان گردد ممنوع است؛ مگر در مواردی که کمیسیون ماده ۷ آن را مجاز بداند.

مقررات مربوط به قطع درختان در قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها و آیین نامه اجرایی آن تعیین شده است و نظارت بر اجرای صحیح قانون مذکور و آیین نامه آن از وظایف کمیسیون ماده ۷ می باشد.

بنابراین هر ذینفعی اعم از مالک خصوصی و یا شهرداری می تواند از این کمیسیون اجازه قطع درختان را تقاضا نماید. در صورتی که اشخاص بدون اخذ مجوز مربوطه موجبات اتلاف یا قطع درختان را فراهم آورد علاوه بر مسوولیت کیفری موظف به جبران خسارت وارده می باشند.

الف) شرایط صدور مجوز قطع درختان 

وفق ماده ۵ آیین نامه اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها برای قطع و جابجایی هر گونه درخت در معابر و اماکن عمومی، دولتی و خصوصی واقع در محدوده و حریم شهر، با درخواست مالکین، متولیان، متصدیان و اشخاص مسئول این اماکن، در موارد زیر پس از تصویب کمیسیون تشخیص باغات، شهرداری مکلف به صدور مجوز می باشد:

۱) درخت غیرمثمری که به سن بهره وری رسیده باشد و به قصد انتفاع از چوب آن درخواست قطع داده شده باشد که در این صورت باید به جای آن توسط مالک یا متقاضی،‌ مجددا درختی غرس شود. چنانچه شهرداری مایل به حفظ درخت باشد، بهای عادله چوب آن را با توافق با مالک پرداخت می نماید و در صورت اختلاف بهای آن طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین و به مالک پرداخت خواهد شد.

۲) درختی که به علت آفت زدگی، بیماری، انگل و یا علل غیر عمد دیگر خشک شده و یا احتمال سرایت آفت و بیماری از آن به دیگر درختان و گیاهان وجود داشته باشد و یا احتمال سقوط آن برود که در این صورت باید بجای آنها نهال به میزان دو برابر محیط بن درخت غرس شود.

۳) درخت در محل احداث ساختمان و یا مسیر راه، کانال و مجاری آب، خطوط انتقال برق، لوله کشی نفت، گاز، تلفن و نظایر آن قرار گرفته باشد و یا به هر نوعی مانع از اجرای طرح های عمرانی و عمومی باشد.

۴) درخت واقع در معابر و یا میادین مانع عبور و مرور طبیعی باشد و یا وجود آن برای مالکین و ساکنین مزاحمت ایجاد کرده باشد.

ب) اعضاء کمیسیون 

اعضا کمیسیون در هر شهرداری مرکب شامل اشخاص زیر می شود:

۱) یکی از اعضای شورای اسلامی شهر به انتخاب شورا

۲) یک نفر به انتخاب شهردار ترجیحا معاون شهرسازی و یا معاون خدمات شهری شهرداری

۳) مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز و در صورت عدم وجود سازمان پارک ها و فضای سبز در شهرداری، مسئول فضای سبز شهرداری

این کمیسیون با حضور هر ۳ عضو آن به رسمیت می رسد و موافقت اکثریت اعضا ملاک صدور رای می باشد.

ج) اعتراض به رای کمیسیون 

ذینفع می تواند ظرف ۲ ماه پس از ابلاغ رای کمیسیون، اعتراض خود را به شهرداری اعلام نماید. دلایل اعتراض ذینفع جهت رسیدگی، از سوی شهرداری به شورای شهر ارجاع می شود. نظر شورای شهر، غیر قابل اعتراض و قطعی می باشد.

نکته: به موجب مصوبه شورای شهر تهران، در صورت اعتراض ذینفع ظرف ۱۵ روز از زمان ابلاغ رای، کمیسیون تجدیدنظر مجددا به موضوع رسیدگی و اتخاذ تصمیم می نماید. آراء صادره از سوی کمیسیون تجدیدنظر ظرف ۲ ماه قابل اعتراض و رسیدگی مجدد در شورای اسلامی شهر تهران می باشد.

در صورتی که آراء صادره از سوی کمیسیون و شورای شهر، مخالف قانون و مقررات مربوطه باشد؛ قابل ابطال در دیوان عدالت اداری خواهد بود.

نتیجه‌گیری:

۱) کمیسیون تبصره ۲ ماده ۹۹ قانون شهرداری ها به منظور نظارت، پیشگیری و رسیدگی به تخلفات ساختمانی خارج از مفاد پروانه ساختمانی و ساخت و سازهای مخالف با اصول فنی و مهندسی، در خارج از حریم شهری، تشکیل شده است، رای این کمیسیون در صورت وجود شرایط قابل ابطال در دیوان عدالت اداری است.

۲) کمیسیون ماده ۷ بر اساس آیین نامه اجرایی، مکلف به تشخیص ضرورت قلع درختان، به درخواست ذینفع است. رای کمیسیون قابل اعتراض در کمیسیون تجدیدنظر است.

فاطمه آهنگر